We worden gelukkig van een hond of kat in huis. Voor zo’n negen op de tien baasjes heeft hun huisdier een positieve invloed op hun humeur (kat: 85%, hond: 87%). Nog meer baasjes vinden dat hun huisdier goed is voor hun mentale gezondheid (kat: 92%, hond: 91%). Dat blijkt uit een onderzoek van huisdierverzekeraar Figo Pet naar aanleiding van World Mental Health Day op 10 oktober. Het online-onderzoek werd tussen 20 en 30 maart 2024 uitgevoerd door onderzoeksbureau DVJ Insights in opdracht van Figo Pet bij 1.021 (toekomstige) Belgische katten- en/of hondenbaasjes. Maar hoe houden we de mentale gezondheid van onze dierlijke metgezellen in de gaten? “Net zoals mensen soms worstelen met mentale problemen, kunnen ook honden en katten stress, angst, of zelfs een depressie ervaren,” zegt Joke Hoeyberghs, woordvoerder van Figo Pet. “Het is belangrijk dat baasjes alert zijn op plotse gedragsveranderingen bij hun huisdieren, en dat ze snel kunnen ingrijpen om hun trouwe viervoeter weer goed in hun vel te laten zitten.”
Honden en katten zijn met zo’n 4,5 miljoen in ons land en in de meeste gevallen zijn ze ook goed voor onze mentale gezondheid. Zo voelt ruim vier op de vijf baasjes (82%) zich minder eenzaam sinds ze een hond of een kat hebben. 86% van de hondenbaasjes en 84% van de kattenbaasjes geven aan dat hun huisdier hun steun en toeverlaat is, vooral in moeilijkere periodes. Dat ook dieren het moeilijk kunnen hebben, daarover zijn de meeste baasjes het eens. Uit het onderzoek blijkt dat zo’n vier op vijf hondenbaasjes en driekwart van de kattenbaasjes ooit al merkte dat hun huisdier het emotioneel moeilijk had. Bijna evenveel baasjes vinden dat er meer aandacht nodig is voor de mentale gezondheid van hun huisdieren. Een ruime meerderheid van de baasjes is zich ervan bewust dat emotionele problemen ook bij dieren op de lange termijn kunnen leiden tot gezondheidsproblemen. Dat we dit serieus nemen, blijkt uit het feit dat maar liefst 77% van de hondenbaasjes en 71% van de kattenbaasjes een beroep zou doen op een specialist wanneer hun huisdier het mentaal moeilijk zou hebben.
“In mijn praktijk kom ik dagelijks in contact met honden die ‘storend’ gedrag vertonen voor de eigenaar en/of de omgeving,” zegt Joke Monteny, gedragswetenschapper aan Vives Hogeschool. “Een hond die lastig doet, heeft het eigenlijk lastig. Een eerste stap bij een gedragsprobleem is dan ook langsgaan bij een dierenarts. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt namelijk dat er in heel veel gevallen een onderliggend medisch probleem is. Kan dit uitgesloten worden, en gaat het over mentaal welzijn, dan zal de hond dit al een geruime tijd ’verteld’ hebben. Maar de signalen worden meestal niet goed begrepen. Hondenbaasjes doen er dan ook goed aan om de taal van de hond te leren begrijpen, zodat ze in staat zijn om goed in te schatten hoe hun hond zich voelt. Zowel goede preventieve medische als mentale zorg is de sleutel tot een gelukkige hond.”
Huisdieren mogen dan wonderen doen voor onze mentale gezondheid, maar hoe zit het eigenlijk met hun eigen welzijn? Best goed zo blijkt. Zo’n negen op de tien baasjes (hond: 89%, kat: 92%) denkt dat zijn kat of hond over het algemeen gelukkig is. “Dit lijkt me best een hoog cijfer,” zegt Joline De Jaegher, kattengedragsdeskundige bij Chat-o-Gand en auteur van het boek ‘Eerste hulp bij kattenkwaad’. “Heel vaak weten mensen niet dat hun kat niet goed in zijn vel zit en hoeveel stress het dier écht heeft. Bijvoorbeeld door subtiele spanningen tussen katten in hetzelfde gezin die niet opgemerkt worden. Als deze stress blijft aanhouden, verhoogt dit het risico op ongewenst gedrag, gedragsproblemen en een verzwakking van het immuunsysteem. Dit kan vervolgens een impact hebben op de gezondheid van de kat. Baasjes doen er daarom goed aan om aan de basisbehoeften van hun kat te voldoen. Denk aan voldoende fysieke en mentale stimulatie, voorspelbaarheid en controle in hun leefomgeving en de nodige rust en ruimte om zich terug te trekken. Als aan deze behoeften voldaan is, kunnen katten zo stressloos mogelijk door het leven gaan.”
Uit het onderzoek blijkt ook dat een kwart van de kattenbaasjes en zo’n vijfde van de hondenbaasjes nog nooit merkte dat hun huisdier het emotioneel moeilijk had. Bij wie dit wel opmerkte, blijkt angst en stress het vaakst waargenomen.
“De band tussen Belgen en hun huisdier is uniek. Honden en katten zijn volwaardige gezinsleden en hebben een speciale plek in ons hart en ons leven. Ze voelen hoe het met je gaat, zijn er onvoorwaardelijk voor je en brengen vrolijkheid en troost als je dat nodig hebt. We willen dan ook dezelfde zorg voor onze huisdieren als voor onszelf. Dat geldt ook op het vlak van mentale gezondheid,” zegt Joke Hoeyberghs.
Biedt de dierenarts geen soelaas, dan kan die je doorverwijzen naar een dierengedragstherapeut. Baasjes die hun hond of kat verzekerd hebben bij Figo Pet, krijgen een terugbetaling voor de kosten van een dierengedragstherapeut, als ze zijn doorverwezen door een dierenarts.