Ga naar de inhoud

“Tuincentra moeten uitgroeien tot kenniscentra omtrent klimaatverandering”

Tags:

We peilden bij Dirk Ballekens, directeur van de Belgische Tuincentra Vereniging (BTV), naar de opvallendste ontwikkelingen in de tuinretailsector in het afgelopen jaar en zijn verwachtingen voor 2023. Hij moest dit jaar vaststellen dat de Belgische tuincentra met een harde klap uit hun coronaroes ontwaakten. De euforie rond de ongekende omzetgroei in de twee voorgaande jaren verdween in 2022 volledig en werd vervangen door gefronste wenkbrauwen over de sterk teruglopende verkoopcijfers. De gerealiseerde omzet in 2022 torent in het doorsnee tuincentrum maar net boven die van 2019 uit.
“De tuincentra kenden in 2020 en 2021 een echte hoogconjunctuur. Initieel hadden ze schrik toen de coronapandemie uitbrak, maar uiteindelijk bleek het een gouden periode te zijn: buitenlandse reizen waren onmogelijk, de horeca en de meeste andere sectoren waren gesloten, enzovoort, waardoor de consument massaal investeerde in zijn/haar tuin en de beleving errond. Dit legde onze sector uiteraard geen windeieren: gemiddelde omzetstijgingen van 20% en meer vormden de regel. Veel tuincentra-uitbaters zullen binnen een decennium nog steeds 2020-2021 als hun meest rendabele jaren aanhalen. Helaas maakten tuincentra in 2022 een keiharde reality check mee. Het model van de tuincentra werd langs diverse kanten aangevallen, denk maar aan de op hol geslagen inflatie, de verminderde klantenuitgaven, ontsporende lonen, een dalend consumentenvertrouwen, de oorlog in Oekraïne, een gigantische energiecrisis en noem maar op. Het runnen van een groot tuincentrum is momenteel dan ook enkel voor mensen met een grote mentale weerbaarheid weggelegd. Gelukkig zagen we in november weer de eerste positieve signalen opduiken, aangezien de verkoopcijfers voor oktober in de tuincentra erg goed zijn meegevallen. Dit is ongetwijfeld te danken aan het mooie weer de afgelopen periode en het lichte herstel van het consumentenvertrouwen nu de gasprijzen zich weer enigszins normaliseren. Het zijn hoofdzakelijk de luxesegmenten, zoals tuinmeubelen, barbecues, zwembaden, opblaasbare jacuzzi’s, potterie, die nu sterk in de klappen deelden. Planten, bloemen en ander groen, de corebusiness van tuincentra, houden relatief goed stand, net als huisdierenvoeding. Dit maakt dat het vooral de grotere tuincentra zijn, die sterk inzetten op sfeer, beleving en impulsaankopen en erg boomden tijdens de coronapandemie, die nu met de stevigste omzetdalingen worden geconfronteerd.”

Inflatie laat zich voelen
De meest verontrustende evolutie in het voorbije jaar was voor Dirk Ballekens toch de ontsporende inflatie.
“Als historicus van opleiding kan ik alleen maar vaststellen dat l’histoire se répète. Ruim 40 jaar terug maakten we dezelfde situatie mee. Deze ontwikkeling vormt een waar horrorverhaal voor retailers: de producten die ze verkopen worden opmerkelijk duurder en bovendien wordt de koopkracht van de consument aangetast. Daar komen de hoge transportkosten en containerprijzen bovenop, wat maakt dat de verkoopprijs van diverse artikelen flink de hoogte inschoot. Een mooi voorbeeld is de kunstkerstboom. Sommige grote modellen zijn in 2022 ruim 50% duurder dan vorig jaar. Door deze tendens stappen veel fabrikanten en leveranciers af van het outsourcingmodel. De tijd, dat een product voor een appel en een ei in Azië kon worden geproduceerd en daarna spotgoedkoop naar België werd getransporteerd, is voorbij.

Dirk Ballekens

Energieprijzen hebben verstrekkende gevolgen
Dirk Ballekens ziet dat de energiecrisis ook voor kopzorgen bij de tuincentra zorgt.
“Uiteraard zijn ze ongerust over de hoge facturen voor gas en elektriciteit, maar de energiecrisis werpt ook nog andere vraagstukken op. In de eerste plaats merk ik dat de forse energieprijzen een ware uitdaging vormen voor de plantenleveranciers en zullen leiden tot een verstoring van het aanbod groen. Om geld en energie te besparen, opteren bepaalde kwekers immers meer voor de koude teelt en planten ze minder soorten in hun serre aan. Dit zal zich de komende maanden zeker manifesteren in een discrepantie van de verhouding tussen planten- en bloemensoorten uit de warme en de koude teelt. Afgelopen Allerheiligen en Allerzielen was dit al merkbaar door het overaanbod aan chrysanten. Deze situatie leidt tot een groeiende bezorgdheid bij de tuin- en plantencentra, die een breed assortiment presenteren. Zij zullen creatief moeten zijn om hun aanbod goed te kunnen invullen.
Voorts beseffen de uitbaters van tuincentra dat energie niet meer echt goedkoop wordt, al zal het huidige prijsniveau op termijn wel dalen. Dit doet bij hen de vraag rijzen hoe ze moeten (ver)bouwen om het tuincentrum van de toekomst te realiseren. Welke materialen en verwarmingsbronnen wenden ze het best aan? Dat is een bezorgdheid waar momenteel niet meteen een pasklaar antwoord op te geven is. Maar ik verwacht wel dat er door de energiecrisis een versnelling komt in de nieuwbouw en renovatie van tuincentra. Uitbaters gaan ook grondiger nadenken over het rendement van hun vierkante meters en een optimalisatie van de verwarmde zones in de serres.”

Kenniscentrum omtrent klimaatverandering
Toch ziet Dirk Ballekens de inflatie of de energieprijzen niet als dé voornaamste uitdaging voor tuincentra in de komende jaren.
“De problematiek die de meeste impact op tuincentra zal hebben, is voor mij zonder twijfel de klimaatverandering. Dit is geen toekomstmuziek, maar een proces dat momenteel al volop aan de gang is. We zien nu al dat de nieuwste tuinontwerpen er volledig anders uitzien dan twee decennia geleden. Tuinaannemers en -architecten kiezen voor soorten die voorheen vooral in Frankrijk tussen de Loire en Bordeaux werden geplant. Finaal zal dit zowel voor de plantenkwekers als de tuincentra betekenen dat sommige plantensoorten in populariteit zullen afnemen of zelfs volledig verdwijnen. Deze evolutie vormt enerzijds een bedreiging, biedt anderzijds ook kansen voor slimme tuincentra. Die beschikken immers over diverse tools om de consument optimaal te begeleiden in dat veranderingsproces en er een commercieel succes van te maken. Tuincentra met een breed plantenaanbod zijn echte kennisbedrijven. Met hun knowhow en expertise kunnen ze de consument perfect adviseren en informeren over hoe ze de klimaattransitie in hun tuin moeten doorvoeren. Bij BTV zijn we momenteel bezig om klimaatconcepten (zowel qua educatie als merchandising) te ontwikkelen en die naar de tuincentra te brengen. We willen met BTV een verbindende rol spelen tussen de tuincentra en de consument. Enerzijds willen we de verkooppunten sturen in welke richting we evolueren. Anderzijds moeten we de consumenten duidelijk maken dat tuincentra het ideale aanspreekpunt vormen voor al hun vragen omtrent de impact van de klimaatverandering op hun tuin. Op dat vlak liggen er zeker mooie kansen in de komende jaren: de consument zal zoeken naar een sfeervolle omgeving, een breed en gevarieerd productaanbod en een degelijke knowhow combineren en niemand voldoet beter aan die voorwaarden dan een tuincentra.”

Aanhechten bij de jonge generatie
“Tuincentra gaan zeker ook inspanningen moeten leveren om de digital natives aan te trekken”, stelt Dirk Ballekens tot slot. “Gemiddeld krijgen tuincentra een ouder publiek over de vloer, dat blijkt ook uit onderzoek van GfK omtrent de aankoop van sierteeltproducten. Het zijn immers funbedrijven – vaak ook met een horecagedeelte – waar de klant de nodige tijd spendeert. Laat het net tijd zijn waar het jonge consumenten vaak aan ontbreekt. Net die generatie biedt echter kansen voor een tuincentra, want het zijn vooral zij die met (kritische) vragen zitten over die klimaatverandering en duurzaamheid. Zoals reeds aangeven zijn het net de tuin- en plantencentra die hen het best antwoorden en advies kunnen aanreiken. Jongeren ontdekken vooral nieuwigheden op hun smartphone en begeven zich vooral in een stedelijke omgeving. Via een duidelijke communicatie omtrent de klimaatgerelateerde issues kunnen tuincentra-uitbaters deze doelgroep zeker bereiken en overtuigen om in hun vaak landelijk gelegen zaak te winkelen.”

Share